W największym uproszczeniu przestępstwem nazywamy czyn zabroniony, dokonany przez człowieka, za który grozi mu kara. Jakie są rodzaje przestępstw? Polskie prawo karne dzieli rodzaje przestępstw na te ścigane z urzędu, na wniosek i z oskarżenia prywatnego. Zależnie od typu, stosowane są odmienne sposoby ścigania. Przestępstwa klasyfikuje się ze względu na wysokość kary, sposób ściganie, rodzaj winy (stronę podmiotową), skutek oraz podmiot przestępstwa.
Rodzaje przestępstw – przestępstwa ścigane z urzędu
Na temat tego rodzaju przestępstw jest najwięcej uregulowań w kodeksie karnym. Jako ściganie z urzędu rozumiane jest wszczęciem postępowania przez samą policję lub prokuraturę, niezależnie od działania pokrzywdzonego. Może zostać rozpoczęte ściganie nawet wbrew woli pokrzywdzonego w chwili otrzymania informacji przez odpowiedni organ. Do przestępstw ściganych z urzędu należą te najcięższe oraz te, które naruszają interes społeczny, zagrażając państwu lub społeczeństwu. M.in są to:
- zabójstwa;
- pobicia;
- korupcja;
- kazirodztwo;
- rozpijania małoletniego;
- znęcania się;
- kradzieże z włamaniem;
- przywłaszczenia mienia.
Rodzaje przestępstw – przestępstwa ścigane na wniosek
W tej kategorii przestępstw niezbędny jest wniosek o ściganiu złożony przez pokrzywdzonego. Nawet w sytuacji gdy odpowiedni organ wie o zaistnieniu przestępstwa, nie może rozpocząć procesu ścigania, jeżeli pokrzywdzony wyraźnie tego nie zażąda. Jedynie może rozpocząć proces zabezpieczania dowodów. Po etapie złożenia wniosku, postępowanie przebiega w taki sam sposób co w przypadku ścigania z urzędu. Najczęstsze przestępstwa ścigane na wniosek wyróżnia się:
- groźby karalne;
- gwałty;
- zabiegi lecznicze wykonywane bez zgody pacjenta;
- niszczenie, uszkadzanie lub czynienie niezdatną do użytku rzeczy cudzej.
Rodzaje przestępstw – przestępstwa z oskarżenia prywatnego
W przypadku przestępstw z oskarżenia prywatnego, proces ścigania nie jest realizowany przez właściwe organy ścigania, jak policja czy prokuratura. Tę funkcję przejmuje sam pokrzywdzony. Zostaje złożony prywatny akt oskarżenia do sądu i z tą chwilą pokrzywdzony przyjmuje funkcję oskarżyciela. Prokurator prowadzi jedynie nadzór nad postępowaniem i może wstąpić do niego jeżeli uzna, że wymaga tego interes społeczny.
W tej kategorii wyróżniamy przestępstwa jak:
- zniesławienie;
- zniewaga;
- naruszenie nietykalności cielesnej;
- uszkodzenie ciała poniżej 7 dni.